Một loại khủng long chân thú khác được phát hiện tại tầng dưới của nhóm Ý Huyện là khủng long Bắc Bỉ Đột một cách bất ngờ, chính như tên của nó cho thấy sự bất ngờ đó. Vào năm 1997, ông Lý Ẩn Tiên từ Văn phòng Quản lý Hoá thạch Bắc Bỉ đã hiến tặng một bộ hoá thạch khá vỡ nát cho Viện Nghiên cứu Cổ sinh vật học và Cổ nhân loại Trung Quốc, lúc đó chẳng ai nghĩ rằng từ một đống hoá thạch với vẻ ngoài tầm thường ấy lại “nhảy ra” một “con phượng hoàng vàng”, nhà nghiên cứu phó tiến sĩ Từ Tinh đã phát hiện một thành viên mới quan trọng trong siêu họ Velociraptor.
Khủng long Bắc Bỉ Đột
Do hình thái của các loài Velociraptor rất đặc biệt, các nhà cổ sinh vật học vẫn còn tranh luận về hệ thống phân loại của các loài động vật này trong gia đình khủng long. Sự phát hiện khủng long Bắc Bỉ Đột cho thấy Velociraptor là một nhóm đặc trưng rất đa dạng trong số các khủng long ăn thịt. Bên cạnh đó, khủng long Bắc Bỉ Đột còn bảo tồn các cấu trúc da sợi tương tự như ở chim Trung Quốc, cho thấy rằng cấu trúc da sợi này có thể đã phát triển ở nhiều loại khủng long chân thú, đại diện cho giai đoạn đầu của sự tiến hóa của lông chim sau này.
Khủng long Trung Quốc Thiên Niên Kỷ
Sự phát hiện của loài khủng long thứ năm – khủng long Trung Quốc Thiên Niên Kỷ cũng rất kịch tính. Vào mùa hè năm 1998, đội công tác ngoài trời của Viện Nghiên cứu Cổ sinh vật học và Cổ nhân loại Trung Quốc đã phát hiện một mẫu hóa thạch chính của loài khủng long này gần khu vực tìm thấy hóa thạch “chim Trung Quốc” vào ngày cuối cùng trước khi kết thúc hoạt động. Khủng long Trung Quốc Thiên Niên Kỷ thuộc nhóm chân thú, họ Đạo Khủng long. Các loài khủng long này có vai trò đặc biệt trong nghiên cứu nguồn gốc của loài chim.
Vào thập niên 70, nhà cổ sinh vật học nổi tiếng thế giới, giáo sư Ostrom từ Đại học Yale đã phục hồi giả thuyết về nguồn gốc của loài chim từ khủng long chân thú thông qua nghiên cứu một số hóa thạch thuộc nhóm Đạo Khủng long tìm thấy ở tầng lớp đầu kỷ Phấn trắng tại Bắc Mỹ, và được cộng đồng cổ sinh vật học đón nhận rộng rãi. Tuy nhiên, do hạn chế của tài liệu hóa thạch, nên có nhiều hiểu lầm về cấu trúc giải phẫu của nhóm này, khiến giả thuyết này bị phản đối ở một số khía cạnh.
Sự phát hiện khủng long Trung Quốc Thiên Niên Kỷ cung cấp tài liệu đáng tin cậy để nghiên cứu chi tiết về cấu trúc giải phẫu của nhóm Đạo Khủng long. Nghiên cứu ban đầu chứng minh rằng nhóm Đạo khủng long đã có hình thái gần gũi với loài chim sớm, và cấu trúc xương sau đầu của chúng đã rất khác với đa số khủng long, mà ngược lại có nhiều đặc điểm của loài chim sớm, cấu trúc vai của chúng gần như không khác biệt so với Archeopteryx. Mặc dù khủng long Trung Quốc Thiên Niên Kỷ không thể bay, nhưng nó đã trải qua một loạt các tiến hóa thích ứng với quá trình bay, hệ thống xương của nó đã hoàn toàn có yêu cầu cho việc vỗ cánh của chi trước, đây là một mô hình tiền tiến hóa điển hình. Khủng long Trung Quốc Thiên Niên Kỷ cũng phát triển cấu trúc da sợi, do đó cũng chứng minh sự tồn tại rộng rãi của cấu trúc này trong các khủng long chân thú không phải chim, cung cấp thông tin quan trọng cho nguồn gốc và sự tiến hóa của lông.
Cho đến giờ, một số khủng long chân thú phát hiện ở tầng dưới của nhóm Ý Huyện ở khu vực Liêu Tây đều có cấu trúc da giống như lông hoặc lông vũ của loài chim. Đây là lần đầu tiên trong thế giới, có cấu trúc tương tự được phát hiện ở ngoài các nhóm sinh vật thuộc loài chim. Phân tích phát sinh chủng loại và nghiên cứu sự phát triển của các cấu trúc da trên những động vật này cho thấy các cấu trúc da sợi được tìm thấy trong nhóm Velociraptor và nhóm Microraptor đại diện cho giai đoạn đầu của sự tiến hóa thành lông, rất có thể nguồn gốc của lông bắt đầu từ đây, sau đó dần dần phát triển thành lông cấu trúc phức tạp hơn. Trong số các khủng long chân thú, lông vũ đối xứng có lẽ đã được phát triển trong giai đoạn tiến hóa của nhóm Dromaeosauridae. Còn lông “cao cấp” không đối xứng có lẽ chỉ xuất hiện sau khi loài chim ra đời, và vai trò của nó rõ ràng là giúp loài chim bay trên bầu trời. Do đó, lông không còn là đặc điểm nhận diện riêng của loài chim, bởi vì đã xuất hiện trước khi loài chim ra đời. Nếu sau này chúng ta phát hiện hóa thạch của động vật có lông, cần phải quan sát cẩn thận cấu trúc xương của chúng để xác định chúng thuộc về loài chim hay khủng long chân thú.
Nhãn động vật: Khủng long chân thú, Velociraptor, Microraptor, Khủng long Bắc Bỉ Đột, Khủng long Trung Quốc Thiên Niên Kỷ
