Nghiên cứu mới cho rằng, sự tuyệt chủng của khủng long cách đây 65 triệu năm sau khi trái đất bị va chạm bởi một tiểu hành tinh vào cuối kỷ Creta hoàn toàn là do “xui xẻo”. Nghiên cứu mới cho rằng, nếu thời gian va chạm này sớm hoặc muộn vài triệu năm, khủng long có thể đã không bị diệt vong. Các nhà khoa học Anh chỉ ra rằng, thời điểm tiểu hành tinh va chạm mà khủng long đang sống là lúc hệ sinh thái của chúng ở trạng thái “mong manh nhất”, khiến cho sự tuyệt chủng trở thành điều không thể tránh khỏi.
Tiến sĩ Steve Brusatte từ Đại học Edinburgh, Scotland, cho biết, trước khi tiểu hành tinh va chạm, trái đất đã phải đối mặt với sự nóng lên của khí hậu, dẫn đến mực nước biển dâng cao và hoạt động núi lửa gia tăng, khiến nhiều loài đã gần bị tuyệt chủng.
Ông cho rằng, nếu tiểu hành tinh va chạm sớm hơn hoặc muộn hơn vài triệu năm, khủng long vẫn có thể có cơ hội thoát khỏi thảm họa diệt vong. Vì vậy, khủng long có thể nói là “xui xẻo một cách cực độ”.
Nghiên cứu trên có sự tham gia của 11 chuyên gia khủng long hàng đầu từ Anh, Mỹ và Canada, và đã được công bố trên tạp chí sinh học “Biological Reviews”.
Bị tuyệt chủng không thể tránh khỏi
Tiến sĩ Brusatte nói với phóng viên BBC về sự kiện tuyệt chủng của khủng long: “Đó thực sự là một cơn bão hoàn hảo — một sự kiện mà gần như tất cả những điều xui xẻo đã xảy ra cùng lúc, và còn rơi vào lúc hệ sinh thái của khủng long ở trạng thái mong manh nhất.”
Có bằng chứng cho thấy, ngay cả trước khi tiểu hành tinh va chạm, nhiều loài khủng long đã bắt đầu bị tiêu diệt. Do đó, một số nhà khoa học đã nghi ngờ rằng nếu không có va chạm của tiểu hành tinh, khủng long liệu có tự nhiên diệt vong không.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng sự nóng lên của khí quyển trái đất, tình trạng mực nước biển dâng cao và hoạt động núi lửa gia tăng rõ ràng đã khiến một số loài khủng long ăn cỏ bắt đầu diệt vong, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy trước khi tiểu hành tinh va chạm, khủng long đối mặt với số phận tuyệt chủng toàn bộ.
Nghiên cứu mới cho rằng, nếu tiểu hành tinh va chạm sớm hơn hoặc muộn hơn vài triệu năm, phần lớn khủng long vẫn có thể tồn tại và phát triển, thậm chí có thể thống trị trái đất cho đến ngày nay.
Bức tranh khoa học viễn tưởng cho thấy khủng long và con người cùng tồn tại, và cũng phát triển trí tuệ và ngôn ngữ.
“Điều kiện sinh thái vào khoảng 5 triệu năm trước khi tiểu hành tinh va chạm đã tốt hơn nhiều, với đa dạng chủng loại động thực vật phong phú, và chuỗi thức ăn cũng vững chắc, rất khó để một thảm họa thiên nhiên đơn lẻ có thể dẫn đến tuyệt chủng giống loài,” tiến sĩ Brusatte nói.
“Tương tự, nếu tiểu hành tinh va chạm muộn hơn vài triệu năm, khủng long và môi trường sinh thái cũng sẽ có cơ hội phát triển đa dạng hơn.”
Ông chỉ ra rằng, khủng long đã tồn tại và phát triển trên trái đất trong 160 triệu năm, trong thời gian này cũng không thiếu những thảm họa tự nhiên lớn và thiên thạch, nhưng khủng long luôn vượt qua khó khăn mà không phải đối mặt với cuộc khủng hoảng sinh tồn.
Nói cách khác, nếu thời gian va chạm của tiểu hành tinh thay đổi, khủng long có thể vẫn đang “thống trị” trái đất cho đến bây giờ.
Tin vui cho con người
Tất nhiên, các nhà khoa học cũng kịp thời chỉ ra rằng, mặc dù va chạm của tiểu hành tinh là thảm họa đối với khủng long, nhưng nếu không có sự tuyệt chủng của khủng long, bao gồm cả những loài động vật có vú sau này, có thể đã biến mất khỏi trái đất, vì chúng hoàn toàn không thể cạnh tranh với khủng long, và cũng không thể sinh sôi và phát triển đến ngày nay.
“Nếu khủng long không bị tuyệt chủng, thì sẽ không có chúng ta,” tiến sĩ Brusatte cười nói. “Bởi vì động vật có vú chắc chắn sẽ không có cơ hội phát triển trong thế giới mà khủng long thống trị.”
Nhiều người có thể thắc mắc rằng, nếu khủng long thực sự vẫn tồn tại cho đến nay, liệu chúng có trở thành loài động vật thông minh và có ngôn ngữ không?
“Điều đó là có thể!” Tiến sĩ Brusatte nói. “Trong quá trình tiến hóa tự nhiên, mọi kết quả đều có thể xảy ra. Khủng long chắc chắn có thể tiến hóa thành sinh vật thông minh.”
Về điểm này, giáo sư Simon Conway Morris từ Đại học Cambridge cũng lý thuyết đồng ý với quan điểm của Brusatte, nhưng ông không cho rằng khủng long sẽ vẫn thống trị trái đất đến nay.
Ý kiến phản biện
Giáo sư Conway Morris cho rằng, ngay cả khi không có sự tuyệt chủng do va chạm của tiểu hành tinh, khủng long vẫn sẽ dần dần diệt vong như bất kỳ loài nào khác trong quá trình tiến hóa tự nhiên.
Ông cho rằng, trong một thế giới do khủng long thống trị, các loài khác sẽ chịu áp lực sinh tồn rất lớn, rất có khả năng phát triển trí tuệ và khả năng tạo ra và sử dụng công cụ trước.
“Từ thời điểm đó, khủng long đã bị định sẵn để diệt vong,” giáo sư Conway Morris nói.
Không phải tất cả các nhà khoa học đều ủng hộ lý thuyết của tiến sĩ Brusatte. Nhiều người chỉ ra rằng mặc dù lý thuyết mới của Brusatte có lý, nhưng kết quả nghiên cứu không đủ sức thuyết phục về việc nếu tiểu hành tinh va chạm sớm hơn hoặc muộn hơn thì khủng long có thể tiếp tục sống sót.
Tiến sĩ Butler từ Đại học Birmingham nói: “Chúng tôi không thể quay ngược thời gian về hàng triệu năm trước để kiểm chứng xem va chạm của tiểu hành tinh sớm hay muộn có gây ra sự tuyệt chủng lớn hay không, nhưng chúng tôi đồng ý rằng môi trường sống của khủng long lúc đó thực sự không tốt.”
Tiến sĩ Barrett từ Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Anh ở London cũng cho biết, rất khó để nói rằng nếu không có va chạm của tiểu hành tinh, khủng long sẽ không bị diệt vong, nhưng nghiên cứu mới ít nhất chứng minh một điểm rằng nguyên nhân trực tiếp dẫn đến sự tuyệt chủng của khủng long chắc chắn là va chạm của tiểu hành tinh chứ không phải là biến đổi khí hậu lúc bấy giờ.
Nhãn động vật: Khủng long, tuyệt chủng, xui xẻo
